گردشگری ورزشی چیست و چه مزایایی دارد؟

گردشگری ورزشی چیست؟

گردشگری ورزشی عبارت است از سفر از یک محل به محل دیگر، با هدف درگیر شدن به نحوی با یک فعالیت یا رویداد ورزشی؛ بسیاری از مردم بر این باورند که گردشگری ورزشی تنها به تماشای یک رویداد ورزشی مربوط می شود. با این حال، این درست نیست، صنعت ورزش خیلی بیشتر از این هاست.

گردشگری ورزشی شامل سفر برای اهداف ورزشی خودتان، مانند دوره آموزشی معلم یوگا، مسابقه بدمینتون یا یادگیری موج سواری است. گردشگری ورزشی شامل شرکت در رویدادهای ورزشی مانند مسابقه فرمول یک یا مسابقه فوتبال برتر است. گردشگری ورزشی شامل بازدید نوستالژیک از مکان‌های با اهمیت تاریخی، مانند استادیوم المپیک در بارسلونا یا دیدن یادگاری‌های مربوط به قهرمان ورزشی مورد علاقه‌تان، مانند موزه استادیوم فوتبال ماراکانا در ریودوژانیرو است.

در واقع چهار نوع اصلی گردشگری ورزشی وجود دارد:

• گردشگری رویدادهای ورزشی
• گردشگری ورزشی فعال
• گردشگری ورزشی نوستالژی
• گردشگری ورزشی غیرفعال

در حالی که گردشگری ورزشی در دهه های قبل چندان محبوب نبوده اما در طول دهه اخیر تعداد افرادی که در رویدادهای ورزشی خارج از محل اقامت خود شرکت می کنند به شدت افزایش یافته است. مردم اکنون فقط برای شرکت در رویدادهای مورد علاقه خود به دور و بر سفر می کنند و جای بحث است که چه چیزی باعث افزایش ناگهانی محبوبیت گردشگری ورزشی شده است.

تعاریف گردشگری ورزشی

گردشگری ورزشی یک مفهوم نسبتاً جدید است، اگرچه مدت زیادی است که وجود داشته است. مطالعات آکادمیک زیادی وجود دارد که به مفهوم گردشگری ورزشی، به ویژه گردشگری ورزشی که شامل رویدادهای ورزشی بزرگ، مانند جام جهانی فوتبال یا بازی های المپیک است، می پردازد. برخی از محققین و دست اندرکاران گردشگری ورزشی تلاش کرده اند اصطلاح گردشگری ورزشی را تعریف کنند.

به گفته نیروتی (۲۰۰۳)، گردشگری ورزشی را می توان به طور کلی به این صورت توصیف کرد:

"از جمله سفر به دور از محل سکونت اولیه برای شرکت در فعالیت های ورزشی، برای اهداف تفریحی یا مسابقه، سفر برای مشاهده ورزش در سطح مردمی یا نخبگان و سفر برای بازدید از یک جاذبه ورزشی مانند موزه ورزشی".

وید و بول (۲۰۰۴)، مفهومی از پدیده گردشگری ورزشی ارائه می دهند:

"پدیده ای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ناشی از تعامل منحصر به فرد فعالیت، مردم و مکان".

آمار گردشگری ورزشی

امروزه ورزش به عنوان بزرگ ترین پدیده اجتماعی جهان شناخته و پیش‌بینی می‌شود گردشگری ورزشی در اوایل قرن آینده به بزرگترین صنعت جهان تبدیل شود. بنابراین نیازی به یک نابغه نیست تا بفهمیم گردشگری ورزشی یک تجارت بسیار بزرگ است!

صنعت گردشگری ورزشی در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. در سال ۲۰۱۶ صنعت گردشگری ورزشی ۱.۴۱ تریلیون دلار ارزش داشت و انتظار می رود این رقم تا سال ۲۰۲۱ به حدود ۵.۷۲ تریلیون دلار افزایش یابد. این رشد ۴۱ درصدی تنها در چهار سال است!

صنعت گردشگری ورزشی بخش قابل توجهی از کل صنعت گردشگری را تشکیل می دهد. برخی ادعا می کنند که این رقم به ۲۵ درصد می رسد، یعنی یک چهارم کل گردشگری جهان مربوط به ورزش است!

اهمیت گردشگری ورزشی در بیانیه‌های رسانه‌ای سازمان جهانی گردشگری (WTO) و کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) که در سال ۲۰۰۴ تعهد خود را برای تقویت مشارکت‌های خود در زمینه همکاری در حوزه ورزش و گردشگری اعلام کردند:

«گردشگری و ورزش به هم مرتبط و مکمل هم هستند، هر دو نیروهای قدرتمندی برای توسعه گردشگری هستند، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی مانند فرودگاه‌ها، جاده‌ها، استادیوم‌ها، مجتمع‌های ورزشی و پروژه‌های رستوران‌هایی که می‌توانند برای مردم محلی و همچنین گردشگرانی که می‌آیند از آنها لذت ببرند.»

این نشان می دهد که گردشگری ورزشی تأثیر اقتصادی و اجتماعی گسترده تری نسبت به خود رویداد ورزشی دارد. فرصت های اجتماعی و اقتصادی را برای مردم محلی و همچنین بازدیدکنندگان منطقه فراهم می کند.

انواع مختلف گردشگری ورزشی

گردشگری ورزشی را می توان به چهار نوع اصلی تقسیم کرد: گردشگری رویدادهای ورزشی، گردشگری ورزشی نوستالژی، گردشگری ورزشی فعال و گردشگری ورزشی غیرفعال. در زیر توضیح کوتاهی در مورد هر نوع گردشگری به همراه چند مثال ارائه کرده ایم.

گردشگری رویدادهای ورزشی

گردشگری رویداد ورزشی، گردشگری است که حول یک رویداد ورزشی متمرکز است. رویدادهای ورزشی می توانند هر اندازه اهمیت داشته باشند، با این حال رویدادهای ورزشی مهم هستند که بیشترین جاذبه را به دست می آورند.

رویدادهای شاخص، مانند المپیک یا جام جهانی فوتبال، مراکز مهمی برای گردشگری رویدادهای ورزشی هستند که میلیون‌ها گردشگر را به مقصد میزبان می‌آورند.

یک نمونه اغلب نادیده گرفته شده از گردشگری رویدادهای ورزشی، رویدادهای ورزشی آماتور هستند. رویدادهایی مانند مسابقات مدارس منطقه ای، لیگ های ورزشی جوانان و رویدادهای ورزشی غیرانتفاعی مبتنی بر جامعه تنها چند نمونه هستند.

ویمبلدون

ویمبلدون که به عنوان "قهرمانی" نیز شناخته می شود، قدیمی ترین تورنمنت تنیس در جهان است. ویمبلدون که یک رویداد ورزشی معتبر است، اغلب با طبقه ثروتمند جامعه مرتبط است، جایی که تماشاگران در حالی که بهترین لباس های خود را پوشیده اند، گران ترین نوشیندنی ها را می نوشند.

جام جهانی فوتبال

جام جهانی فوتبال، یک تورنمنت بین المللی فوتبال است که هر چهار سال یک بار برگزار می شود.

دولت های هر کشوری به دنبال این هستند تا میزبانی این رویداد بزرگ ورزشی را بدست آورند. برای برگزاری و آماده کردن زیرساخت های مورد نیاز، ‌دولت ها موظفند هزینه ای سنگینی متقبل شوند اما با توجه به حجم وسیعی از تماشاگران و شرکت های بزرگ دنیا جهت تبلیغات، چندین برابر این هزینه ها به مردم آن کشور بازمی گردد.

جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ با میزبانی کشور قطر در تاریخ ۱۴۰۱/۸/۳۰ برگزار خواهد شد. کشور قطر جهت برگزاری این رویداد بزرگ ورزشی از یه دهه قبل اقدام به آماده سازی زیر ساخت های مورد نیاز از جمله ورزشگاه های استاندارد، هتل های ۵ ستاره و تمام مواردی که به برگزاری جام جهانی فوتبال کمک کند، کردند. شرکت های بزرگ دنیا در این چند سال در حوزه گردشگری سرمایه گذاری سنگینی انجام داده اند به امید اینکه بعد از برگزاری، چندین برابر آن، برگشت سرمایه داشته باشند.

گردشگری ورزشی نوستالژی

گردشگری ورزشی نوستالژی شامل سفر به جاذبه های گردشگری معروف مرتبط با ورزش است.

گردشگری ورزشی نوستالژی ممکن است ورزش هایی از دوران قبل و یا ورزش های امروزه را شامل شود. این ممکن است شامل بازدید از موزه ها یا نمایشگاه ها، بازدید از سالن مشاهیر ورزشی یا بازدید از مکان های ورزشی باشد. 

گردشگر ورزشی نوستالژی نیازی به حضور فعال در یک ورزش خاص یا تماشاگر بودن نیست. این افراد ممکن است بخواهند بیشتر درمورد تاریخ یک ورزش یا اتفاقاتی که در طول تاریخ در آن ورزش رخ داده بدانند.

در ادامه به چند مورد از جاذبه های گردشگری ورزشی نوستالژی اشاره کرده ایم:

پارک المپیک کلگری

یکی از جاذبه های گردشگری کانادا پارک المپیک کلگری است که هر گردشگری را جذب می کند.

پارک المپیک کانادا که قبلا به عنوان تپه اسکی پاسکاپو شناخته می شد، یک از مکان هایی بود که در بازی المپیک زمستانی ۱۹۸۸ مورد استفاده قرار گرفت. امروز این مکان برای بازدید عموم باز است و بیشتر بخاطر پرش های اسکی بین گردشگران معروف شده است.

استادیوم فوتبال ماراکانا، ریودوژانیرو

ماراکانا یک استادیوم فوتبال معروف در ریودوژانیرو برزیل است. این استادیوم تاریخی غنی دارد و زمانی بزرگترین استادیوم جهان بود.

این ورزشگاه در سال ۱۹۵۰ برای میزبانی جام جهانی فوتبال افتتاح شد. این مکان در ابتدا مناسب ۱۵۰۰۰۰ تماشاگر یا بیشتر بوده اما با گذشت زمان تراس ها با صندلی ها جایگزین شدند و پس از بازسازی برای جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، ظرفیت اولیه ماراکانا به ۷۸۸۳۸ کاهش یافت.

این روزها، تور برای بازدید از استادیوم ماراکانا رایج شده است.

گردشگری ورزشی فعال

گردشگری ورزشی فعال نوعی از گردشگری ورزشی است که شخصی برای شرکت و حضور در یک رشته ورزشی به شهری دیگر سفر می کند.

گردشگران ورزشی فعال را می توان به سه طبقه بندی تقسیم کرد: گردشگران ورزشی آماتور، گردشگر ورزشی علاقه مند و گردشگر ورزشی حرفه ای.

گردشگری ورزشی غیرفعال

و در دسته بندی آخر افرادی را شامل می شود که خود بصورت فعال در یک رشته ورزشی فعالیت ندارند اما از تماشاگران و طرفداران یک یا چند ورزش خاص هستند و در واقع گردشگران غیر فعال بیشتر از گردشگران فعال می توانند به گردشگری ورزشی کمک کنند.

مزایای گردشگری ورزشی

در حالیکه مهمترین مزیت حوزه گردشگری بحث اقتصادی آن است اما اثرات اجتماعی مثبت و تاثیرات زیست محیطی آن نیز بسیار زیاد است. در ادامه به چند نمونه از مزایای گردشگری ورزشی اشاره کرده ایم:

• ورزش، گردشگران را به بازدید از محل برگزاری تشویق می کند
• گردشگری ورزشی از طریق رزرو هتل ها، خوردن غذاهای محلی و خرید به اقتصاد محل برگزاری مسابقات کمک می کنند.
• گردشگری ورزشی باعث ایجاد تصویری مثبت در بین گردشگران برای جوامع محلی می شود.
• بسیاری از زیرساخت ها و امکانات گردشگری ورزشی نیز می تواند توسط اعضای جامعه میزبان استفاده شود.
• توسعه گردشگری ورزشی به ایجاد حس اجتماعی کمک می کند.
• گردشگری ورزشی پتانسیل جذب مجدد گردشگران را دارد.
• می تواند فرصتی برای توسعه زیرساخت های جدید در منطقه ایجاد کند.
• رسانه ها می توانند به تبلیغ مقصد کمک کنند
• گردشگری ورزشی می تواند تعداد گردشگران را بهبود بخشد
• پول حاصل از گردشگری ورزشی را می توان مجدداً در اقتصاد محلی سرمایه گذاری کرد
• گردشگری ورزشی برای مردم محلی شغل ایجاد می کند
• گردشگری ورزشی که متکی بر محیط زیست است ممکن است منجر به مدیریت و حفظ محیط زیست بهتر شود.

در حالی که گردشگری ورزشی اثرات مثبت زیادی دارد، اما مهم است که بدانید گردشگری ورزشی اثرات منفی نیز وجود دارد. جنبه هایی مانند تخریب محیط زیست در دوره های طلایی، به کارگیری افراد خارجی به جای محلی برای رویدادهای ورزشی بزرگ و افراد محلی که احساس می کنند هنجارهای فرهنگی آنها نادیده گرفته می شود تنها چند مورد هستند.

نتیجه گیری

واضح است که گردشگری ورزشی یک تجارت بزرگ است. خواه گردشگری ورزشی رویدادها، گردشگری ورزشی فعال، گردشگری ورزشی نوستالژیک یا گردشگری ورزشی غیرفعال، بازار بزرگی برای گردشگران در سراسر جهان وجود دارد. با این حال، مانند هر نوع گردشگری، گردشگری ورزشی باید با دقت مدیریت شود تا از پایداری آن اطمینان حاصل شود.