بهترین و کاملترین راهنمای سفر به سیستان و بلوچستان

ما در این مقاله از مجله گردشگری روم تور مروری بر این استان زیبا خواهیم داشت تا سیستان و بلوچستان را بهتر بشناسیم، اگر به این استان و آداب و رسوم آن علاقه دارید تا پایان مطلب مجله گردشگری روم تور با ما همراه باشید.

معرفی کلی سیستان و بلوچستان

استان سیستان در جنوب شرقی ایران واقع شده و بیش از یازده درصد وسعت کل کشور را از آن خود کرده است. این استان با مساحتی ۱۸۱٬۷۸۵ کیلومتر مربع، دومین استان پهناور ایران به شمار می‌رود.

شهر زاهدان مرکز این استان بوده که بخش مهمی از سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد. در سال‌های اخیر، در کنار راهبردی بازرگانی و ترانزیتی این استان، کشاورزی، صنعت حمل و نقل، روابط مرزی و تجارت نیز رشد چشمگیری داشته‌اند.

استان سیستان و بلوچستان را می‌توان یکی از باارزش‌ترین استان‌های ایران دانست؛ چراکه از معادنی نظیر مس، کرومیت، سنگ مرمر، سنگ آهک و منگنز برخوردار است. در شمال این استان خراسان جنوبی و افغانستان قرار دارد. در همسایگی مغرب آن نیز استان‌های کرمان و هرمزگان واقع شده و دریای عمان نیز در جنوب سیستان و بلوچستان جای دارد.

استان سیستان و بلوچستان به طور کلی از آب و هوایی گرم و خشک برخوردار است. با این وجود تنوع آب و هوایی و اقلیمی ویژه‌ای نیز در این استان به چشم می‌خورد. سیستان و بلوچستان از مناطق متنوع و زیبایی مانند مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی برخوردار بوده که باعث تنوع گونه جانوری و گیاهی نیز در این استان شده است.

با ورود به این استان با دو قومیت سیستانی و بلوچی روبه رو می‌شوید که قوم سیستانی به زبان فارسی و قوم بلوچ با گویشی بلوچی صحبت می‌کنند. دین هر دو این اقوام اسلام است، با این تفاوت که مذهب سیستانی‌ها شیعه بوده و بلوچی‌ها اغلب از مذهب سنی پیروی می‌کنند.

بهترین زمان سفر به سیستان و بلوچستان

همان‌طور که می‌دانید سیستان و بلوچستان در منطقه گرم و خشک ایران واقع شده است؛ بنابراین بهترین زمان سفر به سیستان و بلوچستان در فصل‌های خنک سال مانند فصل پاییز و زمستان است. البته در فصل زمستان هوای سیستان و بلوچستان خنک و سرد است و بیشترین میزان دما در این زمان ۱۷ درجه سانتیگراد است.

افرادی که با گرم بودن هوا مشکلی ندارند نیز می‌توانند در بهار و تابستان به سیستان و بلوچستان سفر کنند؛ اما حتما باید از کرم ضدآفتاب و کلاه لبه‌دار استفاده کنند تا دچار آفتاب‌سوختگی نشوند.

بیشتر بخوانید: بهترین هتل های سیستان و بلوچستان

مکان های گردشگری سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران واقع شده که بخش اعظم آن را کویرهای خشک و سوزان تشکیل داده است. با این حال به دلیل وجود مناطق کوهستانی در بعضی از نواحی این استان و جریان رودخانه هیرمند، جاذبه‌های طبیعی متفاوتی در استان سیستان و بلوچستان مشاهده می‌شود.

همان‌طور که میدانید استان سیستان و بلوچستان در جوار دریا قرار دارد. وجود دریا، مناطق کوهستانی و بیابانی باعث خلق مناظری زیبا و متنوع در این استان شده است. در ادامه به معرفی محبوب‌ترین مکان‌های گردشگری سیستان و بلوچستان خواهیم پرداخت.

۱. قلعه رستم

قلعه رستم یکی از زیباترین مکان‌های تاریخی استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود که بنای اولیه آن را در دوران سلجوقیان ساخته‌اند. با رفتن به این مکان منحصربه‌فرد با بناهای متعددی از دوران ایران باستان و پس از آن، روبرو خواهید شد که به نام محوطه تاریخی حوض دار شهرت دارد.

قلعه رستم در فاصله دوری از جاده واقع شده و عواملی مانند شرایط جوی و عدم رسیدگی مناسب باعث وارد شدن آسیب‌های غیر قابل جبرانی به این آثار تاریخی ارزشمند شده است. در سفر به سیستان و بلوچستان حتما از این مکان دیدن کنید.

آدرس: فاصله ۷۰ کیلومتری جنوب زابل (مشاهده روی نقشه)

۲. شهر سوخته

شهر سوخته از دیگر آثار تاریخی و بی‌نظیر استان سیستان است که می‌توان به آن اشاره کرد. این اثر که جزو مکان‌های گردشگری محبوب به‌حساب می‌آید، به‌عنوان نماد تمدن کهن شرق فلات ایران نیز یاد می‌شود.

در میان این محوطه باستانی آثاری به دست آمده که نمونه قابل توجهی از ابزار پیشرفته صنعتی، هنری، معماری و سایر علوم را درون خود جای داده است. این آثار تاریخی و ارزشمند نشان دهنده اقتدار و شکوه شهر سوخته در ایران باستان می‌باشد. جالب است بدانید که نام شهر سوخته در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان هفدهمین اثر از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

آدرس: ۵۰ کیلومتری جنوب غربی زابل (مشاهده روی نقشه)

۳. ارگ جلال آباد

ارگ جلال آباد از آثار تاریخی استان سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود که در مرز ایران با افغانستان واقع شده است. این ارگ زیبا در اواخر دوره قاجار و اوایل حکومت پهلوی اول به دست محمد علی خان کیانی که از کارگزاران دولت انگلیس در ایران بود، ساخته شد. ظاهر ارگ جلال آباد مربعی بوده و چهار برج دیده بانی در چهار گوشه آن قابل مشاهده است.

آدرس: فاصله ۲۴ کیلومتری شهر زابل (مشاهده روی نقشه)

۴. تالاب لیپار

تالاب لیپار را می‌توان یکی از زیباترین و پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری طبیعی استان سیستان و بلوچستان دانست. یکی از علت‌هایی که این تالاب را آن‌قدر خاص و متفاوت کرده، صورتی رنگ بودن آن است.

دلیل صورتی رنگ بودن تالاب لیپار وجود نوعی جلبک درون آن می‌باشد. خوب است بدانید که میزان و رنگ آب این تالاب در فصول مختلف تغییر می‌کند، برای بازدید از این مکان زیبا، بهترین زمان اواسط زمستان تا نخستین روزهای بهار است.

آدرس: ۲۰ کیلومتری شرق چابهار در نزدیکی روستای لیپار (مشاهده روی نقشه)

۵. کوه‌های مریخی

کوه‌های مریخی جزو زیباترین و باشکوه‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان سیستان به‌حساب می‌آیند. این کوه‌های مرتفع که با نام کوه‌های مینیاتوری نیز شناخته می‌شوند، در امتداد کوه‌های زاگرس قرار دارند. در اطراف این کوه‌ها هیچ نوع پوشش گیاهی به چشم نمی‌خورد؛ زیرا نواحی اطراف این کوه‌ها در اصلاح زمین شناسی بدبوم هستند.

آدرس: فاصله تقریبی ۵۰ کیلومتری شرق بندر چابهار (مشاهده روی نقشه)

۶. قلعه چهل دختران زابل

قلعه چهل دختران زابل یکی از محبوب‌ترین آثار تاریخی استان سیستان و بلوچستان است که در کوه خواجه قرار دارد. مردم محلی سیستان، این قلعه را با نام اوشیدا شناخته و علاقه زیادی به آن دارند. این قلعه از قدمتی به درازای دوره ساسانیان برخوردار بوده که افسانه‌های مختلفی از آن نقل می‌شود. قلعه چهل دختران بر بالای صخره‌ای بلند واقع شده و بر دره سوخته مشرف است.

آدرس: ۳۵ کیلومتری جنوب غربی زابل (مشاهده روی نقشه)

۷. دهانه غلامان؛ شهر خشتی

در ۴۴ کیلومتری شهر زابل بقایایی از یک شهر بزرگ از دوران هخامنشیان وجود دارد که به آن دهانه غلامان می‌گویند. دهانه غلامان در طی کاوش‌های گروهی از باستان‌شناسان خارجی در دهه ۱۹۶۰ کشف شده است و جزو مهم‌ترین مناطق تاریخی سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود.

یک نکته جالب در مورد این شهر این است که تمامی بناها و خانه‌های شهر با یک برنامه‌ریزی و نقشه دقیق ساخته شده‌اند و در ساخت تمام آن از خشت به‌عنوان مصالح استفاده شده است؛ به همین دلیل برخی از مردم محلی از این منطقه به‌عنوان شهر خشتی نیز یاد می‌کنند.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۴۴ کیلومتری شهر زابل،۲ کیلومتری روستای قلعه‌نو (مشاهده روی نقشه)

۸. آسیاب بادی مچی؛ با معماری خارق العاده

آسیاب بادی مچی یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری منحصر‌به‌فرد سیستان و بلوچستان است که در ۶۲ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد. این آسیاب بادی با خشت و کاهگل در دوطبقه ساخته شده است که در طبقه همکف آن انبار، اتاق خدماتی و آسیا خانه قرار دارد. طبقه دوم این بنا نیز شامل چرخ بادی است. جالب است بدانید یکی از مهم‌ترین دلایل خراب‌نشدن این آسیاب بادی، قطر زیاد دیوارهای این بنا است.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۶۲ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل، ۵ کیلومتری شمال پایگاه باستان‌شناسی شهر سوخته (مشاهده روی نقشه)

۹. کوه خواجه؛ موردتوجه در تمام دوران

اگر به جاذبه‌های طبیعی علاقه‌مند هستید در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل می‌توانید از کوه خواجه دیدن کنید. کوه خواجه در نزدیکی دریاچه هامون قرار دارد و به‌خاطر ذوزنقه‌ای شکل بودنش توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.

این کوه ۶۰۹ متر ارتفاع دارد و بناهای تاریخی زیادی را در دل خود جای‌داده است. به گفته باستان‌شناسان قدمت این بناها به دوران ساسانیان و اشکانیان بازمی‌گردد و نشان‌دهنده اهمیت این منطقه برای ادیان مختلف نظیر زرتشتیان، مسیحیان و مسلمانان است.

امروزه نیز کوه خواجه به دلیل وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری که در نزدیکی آن وجود دارد موردتوجه بسیاری از گردشگران است. قلعه سرسنگ، ساختمان پیر گندم بریان، آرامگاه خواجه غلطان، خانه شیطان و قلعه کافرون جزو بناهای تاریخی اطراف کوه خواجه به شمار می‌روند.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان،۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل (مشاهده روی نقشه)

۱۰. قلعه سب؛ ساخته شده با معماری اسلامی

قلعه سب یا قلعه سیب یکی از آثار تاریخی دوران صفویه است که از آن زمان تا کنون سالم به‌جامانده است. این قلعه در شهرستان سراوان و روستای سب واقع شده است و در طول تاریخ محل حکمرانی بسیاری از فرمانروایان بوده است.

سبک معماری این بنا مانند بسیاری از بناهای ساخته شده در دوران صفویه، اسلامی است و در ساخت آن از خشت، گل و چوب به‌عنوان مصالح استفاده شده است. این بنا ۲۷ متر ارتفاع دارد و در دوطبقه ساخته شده است. قلعه سب به‌گونه‌ای ساخته شده است که بتواند با وجود فرسایش و تهدیدات جوی همچنان پابرجا بماند.

آدرس: سیستان و بلوچستان،۴۵ کیلومتری جنوب غربی سراوان، بخش سب و سروان (مشاهده روی نقشه)

۱۱. قلعه سکوهه؛ یکی از مرتفع ترین سازه‌های سیستان و بلوچستان

در بالاترین نقطه روستای سه کوهه یک قلعه بزرگ در مساحتی بالغ بر ۳۷۰۰ متر ساخته شده است که جزو مرتفع‌ترین سازه‌های استان سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود. قلعه سکوهه در دوران قاجاریه ساخته شده و شامل سه بخش اصلی ارگ شمالی، جنوبی و میدانی است‌.

معماران آن زمان این قلعه را با مصالحی نظیر ملاط‌های گچ و خاک، خشت خام و کاهگل ساخته‌اند. قلعه سکوهه به سبک معماری سیستانی ساخته شده و آخرین حاکم سیستان در دوران قاجاریه در این قلعه زندگی می‌کرده است. خوب است بدانید ارگ شمالی محل استراحت حاکم بوده و محافظان و خدمتکاران نیز در ارگ میدانی زندگی می‌کردند.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۴۲ کیلومتری جنوب شهر زابل، روستای سه کوهه (مشاهده روی نقشه)

۱۲. قلعه رامرود؛ متعلق به زمان تیموریان

در ۹۲ کیلومتری جنوب غربی زابل یک قلعه به شکل نامنظم و چندضلعی وجود دارد که قدمت آن به دوره تیموریان بازمی‌گردد. قلعه رامرود در محدوده تاسوکی قرار دارد و وجود اشیایی نظیر سفال‌های دوره تیموری و ایلخانی و همچنین چینی‌های آبی و ظروف زرین فیروزه فام سلسله صفویه در این منطقه، نشان از اهمیت و آبادانی این قلعه در ادوار مختلف دارد.

بخش اصلی این قلعه از دو قسمت تشکیل شده است که اطراف آن برج ‌و بارو قرار دارد. سایر بخش‌های قلعه نیز شامل رواق‌های با قوس هلالی، سه واحد کوره‌پزی و دو ساختمان منفرد است.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۹۵ کیلومتری جنوب غربی زابل

۱۳. قلعه بمپور؛ معروف‌ترین قلعه سیستان و بلوچستان

در ۲۴ کیلومتری ایرانشهر یک قلعه نظامی به نام بمپور وجود دارد که قدمت آن به زمان سلسله اشکانی و ساسانی بازمی‌گردد. قلعه بمپور روی یک تپه مصنوعی به ارتفاع ۸۰ متر ساخته شده است و جزو معروف‌ترین قلعه‌های سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود.

این قلعه شامل دو بخش است که ارتفاع آنها با یکدیگر یکسان نیست. یک صحن در قسمت پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه بمپور وجود دارد که اطراف آن چند برج ساخته شده است. جالب است بدانید طی کاوش‌های انجام شده توسط باستان‌شناسان خارجی در سال ۱۹۶۰ میلادی در قلعه بمپور آثاری از دوران آغازین تاریخ در بخشی از سراشیبی تپه کشف شده است. در سفر به سیستان و بلوچستان حتما از این قلعه زیبا دیدن کنید.

آدرس: سیستان و بلوچستان، ۲۴ کیلومتری غرب شهرستان ایرانشهر، بخش بمپور (مشاهده روی نقشه)

۱۴. مجموعه تپه های ژاله ای زابل؛ تپه ای قدیمی و پر رمز و راز

یکی از مهم‌ترین مناطق گردشگری طبیعی و تاریخی سیستان و بلوچستان مجموعه تپه‌های ژاله‌ای زابل است. این منطقه شامل سه طبقه در شمال مجموعه ژاله‌ای هستند که ارتفاع آن‌ها بیش از ۲ متر است. پیشینه تپه‌های این مجموعه به قرن هفتم و هشتم هجری باز می‌گردد و از هر یک از این تپه‌ها اشیا قدیمی و باارزشی کشف شده که به اهمیت این تپه افزوده است.

اشیا کشف شده از این تپه‌ها شامل سفال‌هایی با لعاب سبز و سفید و یک قطعه سفال کتیبه‌دار است. روی تپه دوم نیز می‌توانید آثاری از بنایی که ساخته شده از خشک است را مشاهده کنید. اگر به آثار تاریخی و باستانی علاقه‌مند هستید، حتما از مجموعه تپه‌های ژاله‌ای زابل دیدن کنید.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۵ کیلومتری جنوب شرقی زابل، جاده زابل زهک (مشاهده روی نقشه)

۱۵. تپه های بی بی دوست؛ مجموعه‌ای از آثار دوران اسلامی

تپه‌های بی بی دوست در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی زابل قرار دارند و قدمت‌ آنها به سلسله اشکانیان بازمی‌گردد. تپه‌های بی بی دوست مجموعه‌ای از آثار دوران اسلامی هستند. البته بیشتر این آثار طی سالیان دراز فرسوده شده و از بین رفته‌اند‌.

بااین‌حال چیزی که کاملا روشن است این است که احتمالا در دوره اسلامی این منطقه همیشه مورد تهاجم قرار می‌گرفته و مردم برای حفاظت از منطقه اقدام به ساختن برج‌های دفاعی کرده‌اند. البته امروزه به دلیل سرعت وزش بادها در منطقه چیز زیادی از این برج‌ها باقی نمانده است.

گردشگران عزیز در کنار بازدید از تپه‌های بی بی دوست می‌توانند از زیارتگاه بی بی دوست نیز دیدن کنند. این آرامگاه متعلق به یکی از بانوان منتسب به خاندان حضرت علی (ع) است و با نام‌های دیگری نظیر بی بی نور و بی بی شنبه نیز شهرت دارد.

خوب است بدانید مردم محلی منطقه برای این زیارتگاه ارزش زیادی قائل هستند و در مناسبت‌های مذهبی گوناگون برای نذورات و انجام مراسمات در این مکان جمع می‌شوند.

آدرس: سیستان و بلوچستان،۱۰ کیلومتری شمال شرقی زابل (مشاهده روی نقشه)

۱۶. دره نگاران؛ پلی برای ارتباط با مردم گذشته

احتمالا نقوش کنده‌کاری شده روی سنگ یا همان سنگ‌نوشته را در کتاب‌های درسی خود دیده‌اید یا در اینترنت در مورد آن خوانده‌اید. اگر می‌خواهید مانند یک باستان‌شناس از نزدیک سنگ‌نوشته‌های باستانی را ببینید و از دل آنها افکار و احساسات مردم گذشته را بخوانید، می‌توانید به شهرستان سراوان سفر کنید.

این منطقه مجموعه‌ای از سنگ‌نوشته‌های باستانی را در دل خود جای‌داده است که مانند کتابی مصور گویای تاریخ مردم محلی این منطقه در سالیان گذشته است. دیواره‌های دره نگاران دارای نقوشی شبیه به انسان و حیوان است که قدمت برخی از آنها به هزاره چهارم و هشتم برمی‌گردد.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، روستای ناهوک

خوشمزه ترین غذاهای سیستان و بلوچستان

غذاهای استان سیستان و بلوچستان آنقدر خوش عطر و طعم است که با یکبار امتحان شما را طرفدار دائمی خود می‌کند. همان‌طور که میدانید دامپروری در این استان رواج بسیاری دارد، بنابراین اغلب غذاهای محلی‌شان نیز از گوشت تهیه می‌شود. در ادامه بیشتر با غذاهای خوشمزه و محبوب سیستان و بلوچستان آشنا می‌شویم.

• تنورچه

تنورچه یکی از خوشمزه‌ترین و پرطرفدارترین غذاهای سیستان و بلوچستان است. این غذای لذیذ که در واقع نوعی کباب مخصوص است، به دو شیوه آماده می‌شود. در اولین روش گوشت گوسفند را به سیخ میزنند و در روش دوم به صورت درسته گوشت را کباب می‌کنند که در هر دو روش به تنور نیاز است.

• ماهیگ پیچ

ماهیگ پیچ یکی از غذاهای دلچسب و خوشمزه بلوچی است که اغلب در فصول بارانی درست می‌شود. در تهیه این غذای بی نظیر جنوبی از ماهی و آرد استفاده می‌کنند، به این صورت که آرد گندم خمیری را آماده کرده و سپس آن را پهن و به دو قسمت تقسیم می‌کنند. ماهی کباب شده با برگ خرما را لای خمیر گذاشته و آن را درون تنور می‌پزند. در سفر به سیستان و بلوچستان حتما این غذای لذیذ را امتحان کنید.

• دوغ پا

دوغ پا یک خورشت خوش عطر و طعم سیستانی بوده که در پخت آن بجای آب از دوغ استفاده می‌کنند. این غذای معروف سیستان از ترکیباتی مانند گوشت گوساله، دوغ، لپه، زعفران، پیاز خرد شده، روغن، زردچوبه، نمک و فلفل سیاه تهیه می‌شود.

• تباهگ

تباهگ یک غذای دلچسب و خوشمزه سیستان می باشد که برای تهیه آن، ابتدا گوشت را با پودر انار و نمک آغشته کرده و سپس آن را در زیر نور آفتاب بر روی طنابی آویزان می‌کنند. پس از گذشت چند روز این گوشت را با برنج پخته واین غذای بهشتی را میل می‌کنند.

• اوجیزک

اوجیزک که یک نوع آبگوشت بدون گوشت سیستانی است و طعمی بسیار خوشمزه و به یادماندنی دارد. ادویه اصلی این غذا آچار بوده که از ترکیب آرد گندم، پیاز و زردچوبه تهیه می‌شود. ترکیبات اصلی اوجیزک از گوجه، روغن، آچار، سیب زمینی و پیاز آب تشکیل شده است.

• کشک زرد

احتمالا در سفر به سیستان و بلوچستان با شنیدن نام کشک به یاد کشک‌های سفیدرنگی که در سفر به بعضی‌ از شهر‌های ایران امتحان کرده‌اید می‌افتید؛ اما باید به شما بگوییم کشک زرد هیچ شباهتی با کشک‌هایی که تا کنون خورده‌اید ندارد. کشک زرد نوعی فراورده لبنی و غله‌ای است که حالتی پودری و زردرنگ دارد.

مردم محلی سیستان و بلوچستان و زابل با این کشک در روزهای سرد سال یک غذای خوشمزه درست می‌کنند که به آن کشک زرد می‌گویند. مواد اولیه‌ تهیه این غذا آب گوشت، روغن حیوانی، کشک زرد و پیاز است. ظاهر کشک زرد شبیه به یک سوپ غلیظ است و معمولا در وعده صبحانه سرو می‌شود. روش خوردن این سوپ مثل آبگوشت است و باید درون آن کمی نان تلیت کنید.

• لنجو

لنجو یا آبگوشت ماهی یکی دیگر از غذاهای سنتی سیستان و بلوچستان است که از محبوبیت زیادی در میان مردم برخوردار است. مواد اولیه تهیه لنجو ماهی، روغن، پیاز، دوغ، فلفل، نمک، زردچوبه و آچار زابلی است.

جالب است بدانید آچار در زبان مردم زابل به معنی چاشنی است؛ بنابراین آچار زابلی به معنای چاشنی زابلی است. آچار زابلی شامل ترکیبی از مواد مختلف نظیر تخم گشنیز، گندم و زیره است. این چاشنی پای ثابت تهیه غذاهایی نظیر خورشت قیمه، خورشت آلو و آبگوشت ماهی است.

• املت سوزی

مردم محلی سیستان و بلوچستان در اوایل پاییز از نوعی گیاه خود رو به نام سوزی یک املت بسیار خوشمزه درست می‌کنند که به آن املت سوزی می‌گویند‌. پیاز، تخم‌مرغ، سیب‌زمینی، نمک، فلفل، روغن، سبزی سوزی و سیر جزو مواد اولیه تهیه املت سوزی به شمار می‌روند. اگر برای سفر به سیستان و بلوچستان در اواخر تابستان یا فصل پاییز اقدام کنید، املت سوزی را در کنار نان محلی امتحان کنید.

• آبگوشت زابلی

آبگوشت زابلی دقیقا مثل تمام آبگوشت‌هایی است که در اقصی نقاط ایران طبخ می‌شود با این تفاوت که آچار زابلی طعمی استثنایی به آن می‌بخشد. مواد اولیه تهیه این آبگوشت مانند سایر آبگوشت‌ها سیب‌زمینی، گوشت، دنبه، نمک، فلفل و نخود است. اگر به این غذای خوشمزه و نوستالژیک علاقه‌مند هستید در سفر به سیستان و بلوچستان حتما آن را امتحان کنید.

• پکوره

یکی از محبوب‌ترین غذاهای سیستان و بلوچستان در میان مردم محلی و گردشگران پکوره است. محبوبیت این غذا تا حدی است که در خیابان‌ها و بازارهای این استان نیز یافت می‌شود و طرفداران زیادی دارد. آرد گندم، گشنیز، تخم گشنیز، پیاز،آرد نخودچی، فلفل، نمک، خمیرمایه و ادویه مواد اولیه تهیه پکوره را تشکیل می‌دهند. جالب است بدانید در کشور پاکستان و افغانستان نیز پکوره با طرز تهیه‌های گوناگون طبخ می‌شود.

• بت ماش

بت ماش یکی از مقوی‌ترین غذاهای سیستان و بلوچستان است که شبیه به دمپختک است. بت ماش پای ثابت سفره‌های مردم محلی در فصل‌های سرد و بارانی سال و همچنین ماه مبارک رمضان است. این غذا با استفاده از برنج، ماش، سبزی‌های معطر و ادویه تهیه می‌شود و برای سرماخوردگی بسیار مفید است.

جالب است بدانید این غذا بسیار قدیمی است و مردم محلی بر این باورند کسی که در سحر‌های ماه مبارک رمضان این غذا را بخورد تا افطار احساس گرسنگی نمی‌کند.

آیین‌ها و مراسم سیستان و بلوچستان

مردمان سیستان و بلوچستان با قدمتی نزدیک به ۵۰۰۰ سال، از فرهنگ غنی و آداب و رسومی مخصوص به خود برخوردار هستند. برای بیشتر آشنا شدن با آداب رسوم جالب و کهن مردمان این استان، با روم تور همراه باشید.

عید نوروز

عید نوروز یکی از مراسمات مهم و صد البته کهن ایرانیان عید نوروز است. این مراسم در تمام نقاط کشور با آداب و رسوم مخصوص به آن منطقه برگزار می‌گردد. عید نوروز در سیستان و بلوچستان با نواختن موسیقی محلی برگزار شده و مردم را به شادی و تفریح دعوت می‌کند. پیوند عمیقی در میان بلوچ‌ها و موسیقی وجود دارد، آن‌ها با سازهایی مانند دهل، ستار و سورنا رسیدن بهار را خبر می‌دهند.

چل بازی

چل بازی یکی از مراسمات جالب سیستان و بلوچستان است. این بازی توسط دو تیم پنج نفره در رودها و تالاب های پر آب برگزار می‌گردد. اگر در فصل بهار رودها پر آب باشند، می‌توانید برای تماشای این بازی به یاد ماندنی به سیستان و بلوچستان سفر کنید.

جشن عید فطر

جشن عید فطر از آن دسته آداب و رسومات استان سیستان و بلوچستان به‌حساب می‌آید که در تمام نقاط این استان با دید و بازدید، پخش شیرینی و اهنگ های شاد و جذاب همراه است .این خطه از مردم اغلب سنی بوده و اهمیت زیادی برای ماه رمضان و عید فطر قائل هستند.

لباس محلی

لباس محلی هر منطقه رابطه مستقیمی با آداب و رسوم آنجا دارد. لباس های محلی سیستان و بلوچستان نشان دهنده آداب و سنت و ذوق و هنر بی‌کران این منطقه است. با ورود به این استان قطعا اولین چیزی که نظر شما را به خود جلب می‌کند، لباس‌های زیبا و متنوع زنان و مردان سیستانی و بلوچی است. لباس مردان این منطقه از پیراهن یقه باز، لباده بلند، دستار سفید، کمربند ضخیم و لباس زنان از پیراهن بلند و با حجابی کامل تشکیل شده است.

هنرهای سنتی سیستان و بلوچستان

یکی از مهمترین منبع درآمد استان سیستان و بلوچستان هنرهای سنتی آنان است. بخش اعظم این هنرها توسط دختران و بانوان هنرمند سیستانی و بلوچستانی انجام میشود. در ادامه به معرفی مهم ترین و پرطرفدارترین هنرهای سنتی این استان خواهیم پرداخت.

۱. سوزن دوزی

سوزن دوزی یکی از مهم‌ترین صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد که تنها از دست دستانی توانا و فکری خلاق بر می‌آید. سوزن دوزی محصولات متنوعی را به بازار ارائه می‌دهد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان رومیزی، روتختی، سجاده، سفره عقد، جانماز، کوسن، پشتی، اشارپ و...را نام برد. ایرانشهر، فنوج، زاهدان، پیپ، مته سنگ، بمپور، چانف نیکشهر و روستای ایرندگان جزو مراکز اصلی سوزن دوزی استان سیستان و بلوچستان به‌حساب می آیند.

۲. سیاه دوزی

 سیاه دوزی یکی دیگر از هنرهای سنتی سیستان و بلوچستان است که برای تزیین سرآستین و پیش سینه لباس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این هنر تنها از نخ سیاه رنگ که معمولا از جنس ابریشم است، استفاده می‌کنند. این هنر با ارزش به عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین سوغات در بین گردشگران به شمار می‌رود.

۳. خامه‌ دوزی

خامه دوزی که با نام‌های خامک دوزی وسفید دوزی نیز شناخته میشود، یکی دیگر از هنرهای سنتی سیستان و بلوچستان به حساب می‌آید. از این هنر زیبا و ارزشمند در تزیین لباس، رومیزی، کوسن و جانماز استفاده می‌شود.

۴. حصیربافی

حصیر بافی یکی از هنرهای مهم استان سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود که نقش مهمی را در زندگی مردم سیستان و صنعت سوغات آن ایفا می‌کند. مردمان محلی این هنر را در سیستان با نام خولک و در بلوچستان با نام تگرد می‌شناسند. از محصولات تولیدی حصیربافی میتوان سایه بان، پرده، توتن (نوعی قایق حصیری)، جارو، صندل، زیرانداز، جانماز، خورجین و سبد کوچک را نام برد.

۵. سکه دوزی

سکه دوزی پس از سوزن دوزی، از جایگاه ویژه‌ای در هنر سیستان و بلوچستان برخوردار است. در این هنر با ارزش از وسایلی نظیر آینه‌های ریز و درشت، دکمه صدفی، پولک، منجوق و مروارید، پارچه، سکه و صدف، نوار یراق و خرمهره استفاده میشود. محصولات هنر سکه دوزی بیشتر در ازدواج، جشن ها و مراسم شادی کاربرد دارد.

۶. پریوار دوزی

پریوار دوزی که نوعی هنر گلدوزی بر روی پارچه است، حاصل دوخت مستقیم روی جامه می‌باشد. این هنر منحصربه‌فرد در بین اهالی بومی رایج بوده و اغلب در روستاهای شهرستان سراوان و ایرانشهر کاربرد دارد. در پریوار دوزی زمینه کار پارچه بوده و تنها بخشی از کل زمینه با دوخت پر میشود.

بازار و مراکز خرید در سیستان و بلوچستان

بعد از یک گشت‌وگذار طولانی و بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی سیستان و بلوچستان تنها چیزی که خستگی انسان را رفع می‌کند، خرید است. گردشگران عزیز می‌توانند برای خرید سوغات و اجناس موردنیاز خود به بازارهای زیر مراجعه کنند.

• بازار رسولی

اگر قصد خرید صنایع دستی و محلی سیستان و بلوچستان را دارید می‌توانید سری به بازار رسولی بزنید. صنایع‌دستی نظیر سوزن‌دوزی، حصیربافی، خامه‌دوزی، گلیم‌بافی و سیاه دوزی در این بازار یافت می‌شوند. علاوه بر این در این بازار می‌توانید ادویه‌های محلی سیستان و بلوچستان را نیز خریداری کنید و عطروطعم غذاهای محلی این منطقه را با خود به خانه ببرید.

• بازارهای روز

در روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه بازارهایی در سیستان و بلوچستان برپا می‌شوند که بهترین فرصت برای خرید اجناس موردنیاز شما است. مخصوصا در روز دوشنبه یک بازار بزرگ در خیابان فرخی سیستانی برگزار می‌شود که در آن می‌توانید انواع لوازم‌خانگی، لوازم آرایشی، لوازم الکترونیکی، پارچه و کفش را با قیمت‌های بسیار ارزان تهیه کنید.

• بازارچه ‌های مرزی سیستان و بلوچستان

اگر می‌خواهید در استان سیستان و بلوچستان یک بازارگردی منحصربه‌فرد را تجربه کنید سری به بازارهای مشترک ایران و کشورهای همسایه بزنید. بازارهای مرزی سیستان و بلوچستان بهترین فرصت برای خوردن غذاهای ملل و غذاهای کشورهای همسایه ایران هستند. علاوه بر این می‌توانید اجناسی نظیر لوازم‌خانگی، لباس و پوشاک، کفش و لوازم الکترونیکی را در این بازارها خریداری کنید.

کلام آخر

استان سیستان و بلوچستان یکی از بهترین استان‌های کشور ایران به شمار می‌رود که علاوه بر داشتن زیباترین مکان‌های دیدنی و تاریخی، از هنرهای دستی و غذاهای محلی بسیار خوش عطر و طعمی نیز برخوردار است. سفر به سیستان و بلوچستان قطعا به یکی از به یاد ماندنی‌ترین سفرهای شما تبدیل خواهد شد. ما در این مقاله از آژانس گردشگری روم تور سعی کردیم تا به معرفی کاملی از استان سیستان و بلوچستان بپردازیم، امیدواریم که مطالب این مقاله گردشگری روم تور برای شما مفید بوده باشد.